Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Hidrobiyoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya’nın araştırmacıları arasında yer aldığı Institut de Ciències del Mar (ICM-CSIC) tarafından yürütülen “Deniz suyu sıcaklık dalgaları, Akdeniz'de tekrarlayan toplu ölümlere neden oluyor” başlıklı araştırma, 2015 ve 2019 yılları arasında Akdeniz'in tüm bölgelerini etkileyen bir dizi deniz suyu sıcaklık dalgasının yaşadığını ve bu olayın tekrarlayan toplu ölümlere neden olduğunu ortaya koydu. “Global Change Biology” dergisinde yayınlanan çalışma, batıdan doğuya binlerce kilometrelik Akdeniz kıyılarında yaklaşık 50 denizel canlı türünün deniz ısı dalgalarından nasıl etkilendiğini gösteriyor. Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, çalışmanın Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri kapsamında “İklim Eylemi” ve “Sudaki Yaşam” hedeflerine katkı sağladığını ifade etti.
Çalışmanın detayları hakkında bilgi veren Doç. Dr. İnci Tüney Kızılkaya, “Yaptığımız araştırma, 2015-2019 yılları arasında Akdeniz’in tamamında gerçekleşen olaylar temel alınarak hazırlanmıştır. Üniversitemizin de dahil olduğu 30’dan fazla çalışma ekibi ve 11 ülkenin iş birliğiyle gerçekleştirilen çalışmamız, Akdeniz genelindeki toplu denizel canlı ölümlerinin etkilerini ilk defa ortaya çıkarıyor. Çalışmamız kapsamında elde ettiğimiz en önemli bulgulardan biri de artan yoğunluk ve sıklıktaki deniz suyu sıcaklık dalgalarının kıyı ekosistemlerini yeniden şekillendirebileceğidir” dedi.
11 ülkeden 30'dan fazla araştırma grubu çalışmaya katıldı
İklim krizinin tüm dünyada denizel ekosistemleri ciddi bir şekilde etkilediğini ifade eden Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Artan ve sıklaşan deniz suyu sıcaklık dalgalarının özellikle kıyı ekosistemlerinde, toplu ölümlere yol açtığı biliniyor. Bu senaryo dâhilinde, canlıların verdiği biyolojik yanıtlar ile sıcaklık değişimleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu çalışma, beş yıl boyunca gerçekleştirilen ve Akdeniz ölçeğinde toplu ölümlerin nedenlerini değerlendiren ilk çalışmadır. Toplamda 11 ülkeden 30'dan fazla araştırma grubunun çalışmaya katılması ölüm oranlarının ve şiddetinin Akdeniz’in her köşesinde belirlenmesini mümkün kılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma, deniz suyu sıcaklıklarındaki artışın Akdeniz'deki deniz organizmaları ve ekosistemleri üzerindeki etkilerinin şimdiye kadarki en eksiksiz resmidir” diye konuştu.
Multidisipliner bir araştırma gerçekleştirdiklerini söyleyen Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Yaptığımız bu çalışmada alanın uzman birçok akademisyen bulunmaktadır. Yazarlarımız arasında yer alan Dr. Joaquim Garrabou, Akdeniz’deki deniz canlılarının toplu ölümlerin, özellikle deniz suyu sıcaklık dalgalarının olağan dışı olduğu 0 ile 45 metre arasındaki derinliklerde olduğunu, Akdeniz yüzeyinin yüzde 90'ından fazlasının bu durumdan etkilendiğini söylüyor. Etkilenen türlerin büyük çoğunluğu, kıyısal habitatların fonksiyonunu düzenleyen ve biyoçeşitliliği açısından anahtar olan türlerden oluşuyor. Bu türler arasında Akdeniz’in sembolik canlılarından deniz ile mercan toplulukları bulunuyor” dedi.
Çalışmanın sonuçlarına değinen Doç. Dr. Tüney Kızılkaya, “Akdeniz'in iklim değişikliğiyle bağlantılı ekolojik etkilerde bir hızlanma yaşadığını ve ekosistemlerinin sağlığı ve işleyişi için benzeri görülmemiş bir tehdit oluşturduğunu gözler önüne sermiştir. Şimdiye kadar yapılan çalışmalar sınırlı alanlarda yapıldığı için kesin bir sonuca varılamamışken, yapılan bu geniş çaplı çalışma, deniz suyu sıcaklık dalgalarının süresi ile toplu ölümler arasındaki korelasyonu açıkça ortaya koymuştur. Gözlenen toplu ölümlerin Avustralya Büyük Bariyer Resifi’ndeki beyazlamalarla eş değer olduğu bu çalışmayla ortaya koyulmuştur” dedi.
“Deniz ısı dalgaları, Akdeniz'de tekrarlayan toplu ölümlere neden oluyor” başlıklı araştırma, Doç. Dr. Tüney Kızılkaya’nın araştırmacı olarak yer aldığı “H2020 MERCES” Ufuk 2020 projesinin yanı sıra “H2020Futurmares”, “InterregMED MPA-Engage” ve “National Plan HEATMED” projeleri tarafından desteklendi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
