Dünyanın en çok ziyaret edilen üçüncü kripto para borsası Bybit’in Opsiyonlardan Sorumlu Birim Başkanı Hao Yang tarafından kaleme alınan makalede, Merkezi Borsaların kriptoların benimsenmesine katkıları ele alınıyor.
Blok zinciri teknolojisi zamanla değer değişimine yönelik güvenilir bir çerçeve sunarak gücü ve finansal kontrolü merkeziyetsiz hâle getirecektir. Bu vizyon, tüm kalbimizle benimsememiz gereken devrim niteliğinde bir yaklaşım kaymasını temsil etmektedir.
Ancak bu parlak geleceğin önünü kesebilecek belirli unsurlar da mevcuttur. Bunlara örnek olarak, vadeli işlemler piyasasının sıfır toplamlı yapısını verebiliriz. Kripto dünyasında, psikolojik eğilimlerin değerinin artması için paranın sürekli olarak benimsenmesi ve sürekli sermaye akışı gereklidir. Bu psikolojik eğilimler de genellikle fırsatı kaçırma korkusunu (FOMO) tetiklemekte ve aşırı alım-satım yapmaya teşvik etmektedir.
Para, niteliği gereği değerli olmaktan ziyade bir değer aracıdır. Sonuç olarak kripto para piyasası, yatırımcıların gerçek değer yerine paranın temsil ettiği değere dair farklı beklentilerine göre alım-satım yaptığı sıfır toplamlı bir vadeli işlemler piyasasıdır.
Vadeli İşlemler Piyasasının Sıfır Toplamlı Yapısı
Sıfır toplamlı oyun, bir katılımcının kazanç elde etmesinin başka bir katılımcının kaybına bağlı olduğu bir durumdur. Vadeli işlem piyasalarında opsiyonlar ve vadeli işlemler, sözleşmelerin iki taraf arasındaki anlaşmaları temsil etmesi ve taraflardan biri kaybettiğinde varlıkların diğer tarafa aktarılması nedeniyle sıfır toplamlı olarak kabul edilir.
Sıfır toplamlı yapı, yatırımcıların kripto paraların esas değeri ve potansiyeli yerine kısa vadeli kazançlara yoğunlaştığı son derece rekabetçi ve spekülatif bir alım-satım ortamına yol açabilir. Dolayısıyla bu durum, nihai hedefler olan merkeziyetsizlikten ve değer değişimine yönelik güçlü ve güvenilir bir çerçeve oluşturmaktan saptırır.
Benimsenme ve sermaye akışı ihtiyacı
Bir kripto paranın değerinin artması için daha fazla kişi ve işletmenin bu parayı kullanması ve bu paraya yatırım yapması gereklidir. Benimsenme düzeyi ve sermaye akışı ne kadar yüksek olursa kripto para da o kadar dengeli ve değerli olabilir. Ancak kripto paralar popülerlik ve değer kazandıkça, kullanıcıların daha yüksek verimlilik, güvenilirlik ve daha kullanıcı dostu arayüzler nedeniyle merkezi borsalara yönelme eğilimi de artmaktadır.
Ayrıca sürekli olarak benimsenmeye ve sermaye akışına olan ihtiyaç, kripto para birimlerinin değerinin, dayanak teknolojik gelişmeler yerine çoğunlukla spekülatif alım-satımlara ve piyasa algısına bağlı olduğu bir döngü yaratabilir. Bu dinamik, dengesiz bir piyasa ortamına yol açabilir ve merkeziyetsizlik ilkelerine dayalı olan açık ve esnek bir finansal sistemin gelişimini sekteye uğratabilir.
Kripto alım-satımlarıyla hızlı kazançlar elde etmenin cezbediciliğine direnmek oldukça zordur. Ayrıca alım-satım yapmaya yönelik bu ortak arzu, sermayenin genellikle söz konusu işlemleri kolaylaştıran ve ücretleri sınırlı arza sahip kripto paralar cinsinden alan borsalara akmasına neden olmaktadır. Bu durum bir ikilemi de beraberinde getiriyor: Kripto paralar merkezi güç yapılarını ortadan kaldırma amacıyla ortaya çıkmış ancak kâr elde etme arzusu, kullanıcıları en güvenilir ve verimli merkezi borsa platformlarına (CEX’ler) itmiştir. Bu platformlar da giderek daha fazla kullanıcıyı kendine çekip ücretler sayesinde daha da çok varlık biriktirmekte, dolayısıyla daha merkezi ve güçlü hâle gelmektedir.
Peki CEX’lere neden hâlâ ihtiyaç duyuyoruz?
CEX’ler gerçek anlamda merkeziyetsiz bir ekosisteme ulaşma yolculuğunda hayati bir role sahiptir. CEX’ler, geleneksel finansal sistemlerle kripto paraların gelişen dünyasını birleştiren önemli bir köprü işlevi görür. CEX’ler, faaliyetlerini mükemmelleştirerek ve güçlü güvenlik altyapıları uygulayarak hem merkeziyetsiz finansa sorunsuz geçiş sağlamakta hem de geniş kitlelerce benimsenme düzeyini aktif olarak artırmaktadır.
CEX’lerin birincil avantajlarından biri, kripto para ekosisteminde likidite sağlamak ve piyasa derinliğini artırmaktır. Yatırımcıların verimli bir şekilde dijital varlık alıp satabileceği aktif pazar yerleri CEX’ler sayesinde mümkündür. CEX’ler yeterli sayıda alıcı ve satıcıyla fiyat dalgalanmalarını azaltır ve adil fiyat keşfi sürecine olanak tanır. Bu da nihayetinde kripto piyasasının stabil olmasına ve büyümesine katkı sağlar.
Diğer önemli bir neden ise CEX’lerin kripto dünyasına yeni ayak basanlar için önemli bir giriş noktası işlevi görmesidir. CEX’lerin kullanıcı dostu arayüzleri ve sezgisel alım-satım araçları, teknik bilgi düzeyi sınırlı olan kişilerin kripto para alım-satım sürecindeki karmaşıklığın üstesinden gelmelerini kolaylaştırır. Geleneksel finansal platformlara benzeyen, kullanıcıların aşina olduğu bir ortam sunan CEX’ler, yatırımcıların düşük miktarlarla giriş yapabilmesini mümkün kılar ve daha geniş bir kullanıcı tabanını kendine çeker.
CEX’lere olan ihtiyacı artıran başka faktörler de mevcuttur. Bu faktörlere örnek olarak; etkili risk yönetimi önlemleri, 7/24 destek hizmetleri ve itibari parayla kripto satın alma olanakları sayılabilir.
Kripto para sektörü ve blok zinciri teknolojisinin amacı merkeziyetsizlik olsa da, bu yolculukta merkezi borsaların vazgeçilmez rolünün bilincinde olmak da çok önemlidir. Kripto sektörü evrilmeye ve yenilikler getirmeye devam ettikçe, merkeziyetsizlik ile merkezi borsalara olan ihtiyaç arasında denge yakalamak sürdürülebilir ve kapsayıcı bir merkeziyetsiz geleceğe ulaşma sürecinde kritik önem kazandı.
Bu hassas dengeye dikkatli bir şekilde yaklaşmak ve zorla yayılmacılığa yönelik eğilimlerden kaçınmak hepimizin sorumluluğundadır. Şu deyişi de her zaman aklımızda bulundurmakta fayda var: Güç yozlaşır, mutlak güç ise mutlaka yozlaşır.
Yazarın Biyografisi
Hao Yang, Bybit’te yenilikçi ürünler ile hizmetler sunarak kripto tutkunlarının dijital varlıkları daha düşük maliyet ve risklerle alıp satmasına olanak tanıyan opsiyonlardan sorumlu birime başkanlık ediyor.
Hao, mali hizmetler alanındaki çeşitli deneyimleri sayesinde opsiyonlu işlemler ve finansal mühendislik konularında üst düzey uzmanlık elde etti.
2021’de Bybit’e katılmadan önce OKEx Options şirketi için danışmanlık hizmetleri vermekteydi. Ondan önce ise enerji şirketi PZEM’de, egzotik ödeme yapılarına sahip enerji opsiyonlarını modelleyen nicel analist olarak çalıştı. Bunun da öncesinde Optiver’de yatırımcı olarak faiz oranlarına ve endeks opsiyonlarına yoğunlaştı. Kripto yolculuğuna madenci olarak başlayan Hao, daha sonra bir kripto borsası start-up’ı için alım-satım sistemi geliştirdi.
Hao, Vrije Universiteit Amsterdam Üniversitesinde “Nicel Risk Yönetimi İçin Duisenberg Honors Programı“ kapsamında Finans Yüksek Lisansına sahiptir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
